Bazı deri hastalıklarının ve romatizmal hastalıkların mevsim ısılarından etkilenebileceğini ifade eden Medical Park Bahçelievler Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Uzm. Dr. Özlem Kaplan, bunlardan birinin de sonbahar ve kış aylarında görülen soğuk alerjisi olduğunu söyledi. Uzm. Dr. Kaplan, soğuk alerjisinden korunma yolları hakkında uyarılarda bulundu. Uzm. Dr. Kaplan, halk arasında soğuk kurdeşeni olarak da bilinen soğuk alerjisini herhangi bir şekilde soğuğa maruz kalmakla (soğuk su, soğuk rüzgâr, soğuk ortam vb.) veya soğuk bir cisme temasla (soğuk metal, buz, buz aküsü vb.) ortaya çıkan deride kızarıklık, kabarıklık ve kaşıntı olması durumu olarak tanımladı.
20'li yaşlarda başlıyor, erkeklerde daha sık görülüyor: Ankilozan spondilit
DAHA ÇOK GENÇLERDE RASTLANIYOR
İnsanların yüzde 8 ila 20’sinin yaşamlarının belli bir döneminde bir kurdeşen atağı geçirdiğinin saptandığını belirten Uzm. Dr. Özlem Kaplan, bunlardan bazılarının fiziksel kurdeşenler olduğunu vurguladı. Soğuk kurdeşeninin daha çok gençlerde görüldüğünü ve ataklar halinde yaşandığının altını çizen Uzm. Dr. Kaplan, bu alerjinin ortalama 5-6 yıl boyunca sürebildiğini söyledi.
DONDURMA YERKEN BİLE ORTAYA ÇIKABİLİR
Uzm. Dr. Kaplan, soğuk alerjisi belirtilerini şöyle sıraladı: “Sonbahar ve kış aylarında mevsim sıcaklıklarının azalmasıyla bazı kişilerde deride kaşıntı ve kızarıklık görülür. Bu durum sorgulandığında sıcak mevsimlerde olmazken, havaların soğumasıyla başladığı belirtilir. Soğuk yiyecek yenilmesi (dondurma vb.) de ağızda kızarıklık ve şişlik meydana getirebilir. Bazen de bu belirtiler sıcak ortamdan soğuk ortama geçildiğinde ortaya çıkar (duştan çıkınca ortaya çıkan kızarıklık ve kaşıntı gibi). Soğuk suda yüzmek, soğuk duş almak gibi aktivitelerde çok şiddetli ve yaygın kurdeşen döküntüleri gelişebilir, nadiren bilinç kaybı ve şok görülebilir.”
ENFEKSİYON YOKSA ATEŞ YAPMAYABİLİR
Tipik soğuk alerjisi olgularında kişilerin öyküsünden kolayca tanı konulabileceğini vurgulayan Uzm. Dr. Kaplan, “Ancak bazen soğuk uyarı testi ile de tanı doğrulanabilir. Bir parça buz plastik bir torba içinde eritilerek 5 dakika kadar ön kol yüzüne uygulanır. Buz parçası kaldırıldıktan 10 dakika sonra o bölgede kızarıklık kabarıklık gelişiyorsa soğuk alerjisi var demektir” diye konuştu. Soğuk alerjisinin deride kızarıklık, kabarıklık ve kaşıntı ile kendini gösterdiğini söyleyen Uzm. Dr. Kaplan, “Deride sıcaklık hissi, yanma- batma hissi olur ancak eğer herhangi bir enfeksiyon eşlik etmiyorsa ateş yüksekliği yapmaz” dedi.
SOĞUK TEMASINDAN UZAK DURULMALI
Sıcak ortamdan soğuk ortama geçildiğinde de kurdeşen (duştan çıkınca ortaya çıkan kızarıklık ve kaşıntı gibi) görülebileceğini dile getiren Uzm. Dr. Kaplan, şu bilgileri paylaştı: “Soğuk alerjisi olan kişiler ortam ısısını kendilerine uyacak şekilde uygun ısıda olmasına dikkat etmelidirler, aşırı soğuktan kaçınmalıdırlar. Uygun koruyucu giysiler giymeli ve ısı değişikliklerine karşı koruyucu önlem almalıdırlar. Koruyucu önlem olarak ısı değişikliği öncesinde doktor önerisiyle antihistaminik ilaçlar kullanılabilir. Soğuk alerjisinde en etkili ilaçlar halk arasında kaşıntı hapı olarak bilinen antihistaminik tabletlerdir. Antihistaminik ilaçlar ihtiyaca göre hekim tarafınca dozu artırılan ilaçlardır. Bu ilaçlardan fayda görmeyen kişilere kortizonlu ilaçlar, siklosporin, adrenalin ve omalizumab tedavileri başlanabilmektedir. Soğuk alerjisinden korunmanın en etkili yöntemi kişilerin soğuk temasından kaçınmaları ve mümkün olduğu kadar uygun ortam ısısında kalmaya dikkat etmeleridir.”
FARKLI HASTALIKLAR GÖRÜLEBİLİR
Soğuk alerjisinin farklı hastalıkları da beraberinde getirebileceğini söyleyen Uzm. Dr. Kaplan, “Pernio, Reynaud hastalığı, kriyoglobulinemi soğuk maruziyeti ile ilişkili daha şiddetli seyredebilen diğer hastalıklardır. Pernio hastalığında soğukta el veya ayak parmaklarında ağrı ve kızarıklık meydana gelir. Reynaud hastalığı ise bazı romatizmal hastalıklarla beraber görülen, soğuk havada damarların daralmasına bağlı ellerin ve parmakların kısmen beyazlaması durumudur. Bu gibi durumlarda dermatoloji ve romatoloji bölümlerince inceleme yapılır” şeklinde konuştu.
BU ÖNERİLERE DİKKAT
Soğuk alerjisi olan kişilerin aşırı soğuğa maruz kalmaktan ve soğuk su aktivitelerinden kaçınmasının çok önemli olduğunun altını çizen Uzm. Dr. Kaplan, dikkat edilmesi gereken durumlarla ilgili şu önerilerde bulundu:
Eller için eldiven ve soğuk havaya uygun termal giysilerin giyilmesi önerilir.
Soğuk mevsimlerde deri kuruluğu da kaşıntıya yol açan önemli nedenlerden biridir, derinin yağ bazlı nemlendiricilerle düzenli nemlendirilmesi kaşıntıyı azaltacaktır.
Özellikle ameliyathaneler ve ameliyat sonrası uyanma odaları soğuk ortamlar olduğu için bu konuda ilgili kişiler bilgilendirilmeli ve önlem alınmalı, ortam ısısı ve verilecek sıvıların sıcaklığı kişiye göre ayarlanmalıdır.
Soğuk alerjisi olan kişiler lazer epilasyon sonrası da atak yaşayabilirler. Bazı lazer cihazlarında ağrıyı azaltmak amacıyla soğutucu başlık bulunur, bu konuda da işlem öncesi bilgi verilmeli ve önlem alınmalıdır.
Kurdeşen atağı sırasında nefes almada sorun olması durumunda acil tıbbi yardım için sağlık kuruluşlarına başvurulmalıdır.
KAYNAK : DHA